Peştemal

Peştemal, hamam ve spa kültürü ile özdeşleşse de, Anadolu'da yüzyıllardır hayatın birçok alanında kullanılan bir üründür. Özel dokuma türüne sahip olan bu kumaşlar dünyaca ünlüdür. Ülkemize ziyarette bulunan turistlerin hediyelik olarak tercih ettiği peştemallar, hafiflikleri, ince yapıları ve kullanışlı olmaları ile tanınır. Örtülerde çizgi deseni en sık kullanılan desendir, bunun yanında farklı renk ve motif detaylı ürünleri de çeşitler arasında rahatlıkla bulabilirsiniz. 

Peştemal Nedir? 

Farsça kökenli bir sözcüktür. Örten kumaş anlamına gelir. İş esnasında giyilen önlüklere ve hamamda örtünmek için kullanılan özel dokumalara bu isim verilir. Peştamal da denilen örtüler, dikdörtgen şeklindedir. İnce dokumalıdır. Dikişsiz tasarlanır. Düğümlenerek farklı şekillerde bağlanabilir. Ucunda püsküllerin bulunduğu kumaşlar, Osmanlı'da ilk olarak önlük olarak kullanılmıştır. Sarayda hizmetliler kullandıkları örtüler ile diğerlerinden ayrılır. Günümüzde, özellikle Karadeniz bölgesinde hala önlük olarak takılmaktadır. Tarım işçileri Türkiye'nin dört bir yanında peştemalları önlük şeklinde kullanmaya devam eder. 

Peştemal Modelleri 

Peştemal modelleri arasında en bilinenler beyaz, kırmızı ve siyah renklerde olanlardır. Geleneksel desenler yörelere göre farklılaşır. Genellikle pamuklu kumaştan üretilen kumaşların ipekten dokunan ve futa adı verilen türleri de bulunur ancak günümüzde üretimi çok nadirdir. Günümüzde bambu ve pamuk karışımı ekstra emici tasarımlar da alıcılara sunulmaktadır. 

Peştemal türleri geleneksel olarak baş ve dolama örtüsü olarak ikiye ayrılır. Baş peştemalı adından da anlaşılacağı üzere başa bağlanır, özellikle Karadeniz'de sıklıkla görülür. Aslında bağlanarak deği başa sarılarak, bol bir şekilde, şal gibi taşınır. Boynu ve başı kapatan modellerin dokuma tekniği ve desenleri diğerlerinden farklıdır. Makaslı olarak da anılan örtüler, üzerinde makas ağzı gibi desenler bulundurur. İran'da da bu peştemallara benzeyen Keşani adında örtüler dokunur, bu nedenler peştemal ülkemizin bazı yörelerinde keşan olarak da anılır. Canlı renklerdeki modeller daha çok genç kadınların tercihiyken daha koyu ve pastel renkler eskiden bu yana daha olgun kadınlar tarafından kullanılır. 

Dolama peştemalı olarak bilinen örtüler diğerlerinden daha büyüktür. Ortalama 120 x 200 cm boyutlarındadır. Lacivert, kırmızı ve turuncu gibi birçok farklı renkleri bulunur. Ekose desenli ve çizgili modelleri vardır. Bedene dolanarak kullanılan bu ürünler hamam ve spalarda tercih edilir. Havlu olarak kullanılır, hızlı kuruması nedeniyle plajlarda da sıklıkla görülür. 

Günümüzde dekoratif amaçlı üretilen örtüler de bulunur. Koltuk örtüsü, masa örtüsü olarak tasarlanan modellere de rastlanabilir. 

Peştemal Nasıl Kullanılır?

• Baş örtüsü olarak kullanılabilir. Serin havalarda şal gibi omuzlara alınabilir. 
• Kolay temizlenmesi nedeniyle iş esnasında üstün kirlenmesini önleyen önlükler olarak karşınıza çıkabilir. Kullanıcılar, örtülerin uçlarını bağlayarak bir çuval gibi de kullanmakta, hasat edilen ürünleri önlüklerinin içinde kolaylıkla toplamaktadır. 
• Hamam, sauna, havuz ve plajlarda peştemal, havlu yerine kullanılabilir. 
• Masa ve koltuk örtüleri yapılabilir. 
• Peştamal kumaşlarından elbiseler, bornozlar dikilmektedir. 

Peştemal Kullanmanın Avantajları

• Hafiftir, kolaylıkla taşınır. Çantalarda az yer kaplar. 
• İnce yapısı sayesinde hava geçirgenliği bulunan kumaşlar vücuda dolandığında iç göstermez. Hamam ısısından yararlanmanızı sağlarken sizleri sıkmaz. 
• İnce dokumalar kolay kurur. Pamuklu kumaşları sayesinde oldukça emicidir. Bu nedenle klasik havlulardan çok daha kullanışlıdır. 
• Geleneksel bir ikon olan örtüler, evlerde etnik ve bohem dekorasyona katkı sunar. 
• Uzun ömürlüdür. 

Peştemal Nasıl Bağlanır?

Başa bağlamak için dikdörtgen halinde açıp, başınız ortasına gelecek şekilde örtün. Uçlarından biri öne diğeri arkaya gelecek formda omuzlarınıza doğru atın. Eğer bedeninizde sarmak istiyorsanız, göğüs üstünden veya bel oyuntusundan itibaren peştemalı düz tutun, bir ucunu bedeninize bastırdıktan sonra diğerini çevrenize dolayın. Kalan ucu dolanan kumaşa sıkıştırarak sarmayı bitirin. 

Peştemal Pareo Olarak Nasıl Bağlanır?

Pareo olarak kullanacaksanız, içinizde bir mayo veya bikini olmalıdır. Dikdörtgen formda açtığınız örtüyü arkanıza alın. Kollarınızı dümdüz yana açın, iki elinizle de örtünün uçlarını tutun. Peştemalın ortası bedeninize denk gelecek şekilde kollarınızı kapatın. Uçları çapraz geçirerek çaprazlanan kısmı, boynunuzun biraz altına denk getirin. Uçları ensenizde düğümleyin. 

Peştemal Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler 

• Örtüler hassas dokumalardır, özellikle gevşek dokunduysa ip çekmesi kolaydır. Dokumanın sıklığına bakarak kaliteli ürünler seçmelisiniz, böylelikle uzun süre kullanabilirsiniz. 
• Pamuktan üretilenlerinin yanında sentetik içerikli ve naylon karışımlı olanları da vardır. Pamuklu peştemal ve ipekli kumaşlar en iyi emicilik, hava geçirgenliği sağlayanlardır. Kumaş içeriklerine seçim esnasında dikkat edebilirsiniz. 
• Örtülerin rengine, desenine seçim esnasında önem vermelisiniz. Geleneksel olarak makas desenlilerin başa bağlandığını, ekoselilerin beden için tasarlandığını aklınızda tutmalısınız. Elbette dekoratif bir unsur olarak değerlendirecekseniz yaratıcılığınızı kullanabilirsiniz. 
• El veya makine dokuması ürünler bulunur. Seçim kriterlerinizden biri dokuma türü olabilir. 
• Peştemallar peşkirlerle beraber set halinde de sunulabilir. Özellikle çeyizler için tasarlanan banyo setlerinde peştamal yer alabilir. Ürünleri tek olarak veya set halinde tercih edebilirsiniz. 

Peştemal Kaç Derecede Yıkanır?

Peştamallar hem elde hem de otomatik çamaşır makinesinde yıkanabilir. Kumaş içeriğine bağlı olarak değişse de, genellikle 30 derece sıcaklıkta sıradan deterjan ile yıkamak yeterlidir. Diğer çamaşırlarla beraber yıkanabilen ürünleri, renklerine göre ayırarak makineye atabilirsiniz. Çoğu model ütülenebilir. Naylon karışımlı kumaşlarda ise ütü ile temas sakıncalı olabilir. 

Peştemal fiyatları, ürünlerin kalınlıklarına, el veya makine işi olmasına, boyutlarına, desenlerine, kumaş içeriğine göre değişir. Ürünleri eğer banyonuzda kullanacaksanız banyo aksesuarları, havlu, paspas takımları ve sabunluklar ile uyumlu seçebilirsiniz. Eğer koltuk örtüsü veya masa örtüsü olarak tercih edecekseniz, odanın dekorasyonuna, dekoratif aksesuar, biblo, mum ve aydınlatma ürünlerine göre tercihinizi belirleyebilirsiniz. Kullanışlı ve şık seçenekleri English Home'da bulabilir, kolaylıkla sipariş vererek evlerinize getirebilirsiniz. Zaman kaybetmeden siparişinizi oluşturun, geleneksel örtülerin kullanışlı tasarımlarına evinizin odalarında yer açın.